Po ogłoszeniu w środę rekomendacji Rady Bezpieczeństwa Narodowego prezydent Turcji Recep Tayyip Erdoğan zapowiedział w czwartek 29 września przedłużenie stanu wyjątkowego, wprowadzonego na trzy miesiące po nieudanej próbie zamachu stanu w lipcu. Jego trwanie zostanie prawdopodobnie przedłużone o kolejne trzy miesiące, choć Erdoğan zapowiedział, że „nawet 12 miesięcy” może nie wystarczyć, by pokonać zagrożenia wobec rządu. Należy się spodziewać, że Rada Ministrów niezwłocznie wyda zgodę wymaganą do przedłużenia stanu wyjątkowego.

Prezydent i jego obóz polityczny wykorzystali wynikające z niego uprawnienia do przeprowadzenia czystki w wojsku, służbach bezpieczeństwa, sądownictwie i samorządach, a także wśród dziennikarzy, przedsiębiorców i pracowników sektora państwowego. Według ministra sprawiedliwości Bekira Bozdaga od lipca aresztowane około 32 tys. osób, a wobec ok. 70 tys. osób toczą się postępowania o kontakty z Fethullahem Gülenem, którego władze oskarżają o zaplanowanie lipcowej próby zamachu stanu. W czwartek wyłączono również sygnał 12 stacji telewizyjnych, które nadawały po kurdyjsku bądź były związane z alewicką mniejszością religijną, a w piątek wydano nakazy aresztowania ponad 160 pracowników sądownictwa i więziennictwa.

Zgodnie z konstytucją Turcji z 1982 r., Rada Ministrów może wprowadzić stan wyjątkowy na okres do sześciu miesięcy w przypadku klęski żywiołowej, poważnego kryzysu ekonomicznego, szerzenia się aktów przemocy lub poważnych zakłóceń porządku publicznego. Umożliwia to rządowi zebranemu pod przewodnictwem prezydenta wydawanie dekretów z mocą ustawy oraz zawieszenie podstawowych praw i swobód obywatelskich, z zastrzeżeniem prawa do życia, zakazu tortur i pracy przymusowej oraz wolności sumienia. W czasie trwania stanu wyjątkowego konstytucja gwarantuje również sprawiedliwy proces i zakaz stosowania prawa wstecz. Decyzja o wprowadzeniu stanu wyjątkowego musi zostać przedłożona parlamentowi, który może go potwierdzić lub znieść, a także zmienić okres jego obowiązywania. Na wniosek Rady Ministrów parlament może każdorazowo przedłużyć trwanie stanu wyjątkowego o cztery miesiące. Parlament musi również zatwierdzić lub odrzucić, bez możliwości poprawek, dekrety Rady Ministrów. Biorąc pod uwagę dominującą pozycję Erdoğana w systemie politycznym i w rządzącej partii AKP, stan wyjątkowy daje mu bardzo szerokie uprawnienia, które wykraczającą znacząco poza ramy normalnego procesu politycznego.

Czytaj więcej (Hürriyet Daily News) >>
Czytaj więcej (Hürriyet Daily News) >>
Czytaj więcej (Reuters) >>
Czytaj więcej (Reuters) >>
Czytaj więcej (Reuters) >>
Czytaj więcej (Al Jazeera) >>
Czytaj więcej (Middle East Eye) >>
Czytaj więcej (Middle East Eye) >>
Czytaj więcej (NPR) >>
Czytaj więcej (Konstytucja Turcji) >>