Parlament turecki ratyfikował w piątek 19 sierpnia umowę normalizującą stosunki dwustronne z Izraelem. Umowa ta została podpisana 28 czerwca 2016 r., jednakże jej ratyfikacja została opóźniona przez próbę zamachu stanu w Turcji. Przewiduje ona przywrócenie stosunków dyplomatycznych na poziomie ambasadorów, zakończenie wzajemnych sankcji i wypłatę przez Izrael 20 mln USD w postaci odszkodowań dla rodzin zabitych przy próbie zatrzymania tureckiego statku Mavi Marmara przez izraelskie siły specjalne w 2010 r. w zamian za odstąpienie od kroków prawnych wobec odpowiedzialnych za te wydarzenia. Izrael zobowiązał się do również umożliwienia przekazania pomocy humanitarnej i rozwojowej do Strefy Gazy, a Turcja obiecała wywarcie presji w kwestii uwolnienia 4 Izraelczyków przetrzymywanych przez Hamas i ograniczyć jego działalność na swoim terytorium.

Normalizacja stosunków powinna zakończyć konflikt dyplomatyczny między Izraelem a Turcją, który trwa od 2010 r., gdy izraelscy komandosi wkroczyli na pokład tzw. Flotylli Pokoju z zaopatrzeniem dla odciętej przez izraelską blokadę Strefę Gazy. Podczas próby przejęcia kontroli nad tureckim statkiem Mavi Marmara komandosi otworzyli ogień, zabijając 10 osób, w tym 9 tureckich obywateli. Premier Izraela, Binjamin Netanjahu, przeprosił za te wydarzenia w 2013 r., jednakże podjęta wtedy próba normalizacji stosunków nie powiodła się. Obecna umowa była negocjowana podczas szeregu tajnych spotkań w grudniu 2014 r. oraz w lutym i kwietniu 2015 r.

Za zbliżeniem obu krajów przemawiają wspólne interesy bezpieczeństwa i gospodarcze. Dla obu stron zachętą dla współpracy jest możliwość dostaw gazu ziemnego z izraelskich złóż pod dnem Morza Śródziemnego do Turcji i koordynacji działań wobec Syrii. Normalizacja stosunków z Izraelem jest częścią szerszej strategii mającej na celu odbudowę relacji z innymi państwami w regionie Bliskiego Wschodu i basenu Morza Czarnego. Jej przykładem było niedawne spotkanie prezydenta Recepa Tayyipa Erdoğana z prezydentem Rosji, Władymirem Putinem, które załagodziło kryzys wywołany zestrzeleniem przez Turcję rosyjskiego myśliwca w listopadzie 2015 r. Z kolei premier Turcji, Binali Yıldırım, wyraził w sobotę 20 sierpnia nadzieję na zbliżenie z Egiptem, który pozostaje w napiętych stosunkach z Turcją od obalenia prezydenta Muhammada Mursiego w zamachu stanu w 2013 r..

Czytaj więcej (Hurriyet) >>
Czytaj więcej (Middle East Eye) >>
Czytaj więcej (Reuters) >>
Czytaj więcej (Foreign Affairs) >>